اشخاص حقیقی
طبق ماده ۹۳ قانون مالیات های مستقیم هر نوع درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل تجاری، خدماتی، پزشکی و یا سایر درآمدها در ایران کسب کند پس از کسر معافیت های مقرر مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می باشد.
در ضمن طبق تبصره ۳ ماده ۱۷۷ قانون مالیات مستقیم صاحبان مشاغل موظفند ظرف مدت ۴ ماه از تاریخ شرع فعالیت مراتب را کتباً به اداره امور مالیاتی اعلام نمایند.
طبق ماده ۹۵ قانون مالیات مستقیم صاحبان مشاغل برای تشخیص درآمد مشمول مالیات خود باید طبق اصول و ضوابط مربوط به تنظیم دفاتر تجاری موضوع قانون تجارت تنظیم، نگهداری و اظهارنامه مالیاتی خود را بر اساس آنها تسلیم نمایند که بر اساس همین موضوع صاحبان مشاغل به سه گروه تقسیم می شوند.
طبق تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم اشخاص حقیقی مکلف اند اظهارنامه مالیاتی را طبق فعالیت های شغلی خود تهیه و تنظیم نموده و تا آخر خرداد ماه سال بعد اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت نمایند.
گروه اول: مجموع مبلغ فروش کالا و خدمات سال قبل یا ده برابر درآمد مشمول مالیات قطعی شده (قبل از کسر معافیت) طبق آخرین برگ مالیات قطعی، بیشتر از مبلغ سی میلیارد ریال باشد.
گروه دوم: مجموع فروش کالا و خدمات سال قبل یا ده برابر درآمد مشمول مالیات قطعی شده (قبل از کسر معافیت) طبق آخرین برگ مالیات قطعی بیشتر از مبلغ ده میلیارد و تا سی میلیارد ریال باشد.
گروه سوم: مودیانی که در گروه های اول و دوم قرار نمی گیرند، جز گروه سوم محسوب می شوند.
معافیت های قانونی
میزان معافیت طبق ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم هرساله در قانون بودجه مشخص می‌شود.
به عنوان مثال معافیت سال ۹۸ در بودجه کشور مبلغ ۳۳۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال و در سال ۹۹ مبلغ ۳۶۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال می باشد.
طبق تبصره ۱ ماده ۱۰۱ قانون مالیات مستقیم در مشارکتهای مدنی اعم از اختیاری و قهری شرکا می توانند حداکثر از دو معافیت استفاده کنند و مبلغ معافیت بهطور مساوی بین آنان تقسیم و باقیمانده سهم هر شریک جداگانه مشمول مالیات خواهد بود. اما شرکایی که با هم رابطه زوجیت دارند از لحاظ استفاده از معافیت در حکم یک شریک تلقی و معافیت مقرر به زوج اعطا می‌گردد.
طبق تبصره ۱۰۰ قانون مالیات مستقیم اگر میزان فروش و خدمات سالانه اشخاص حقیقی حداکثر ده برابر موضوع ماده ۸۴ باشد مالیات مودیان مذکور به صورت مقطوع تعیین و وصول می‌شود و همچنین از انجام بخشی از تکالیف قانونی از قبیل نگه داری اسناد و مدارک موضوع این قانون و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف می‌شوند. البته این موضوع مانع رسیدگی به اظهارنامه در موعد مقرر نخواهد بود.
مبنای محاسبه مالیات اشخاص حقیقی
مبلغ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی از کل فروش کالا و خدمات، پس از کسر هزینه های مورد قبول دارایی (ماده ۱۴۸ قانون مالیات های مستیقم ) به دست می آید. که بر اساس خوداظهاری مؤدی باید تا پایان ۳۱ خرداد از طریق اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی به نشانی https://tax.gov.ir ارسال شود.
نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
طبق ماده ۱۳۱ قانون مالیات مستقیم نرخ مالیات اشخاص حقیقی به شرح زیر است:
۱-تا مبلغ پانصد میلیون ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال به نرخ پانزده درصد (۱۵%(
۲-نسبت به مازاد پانصد میلیون ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال تا میزان یک میلیارد ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال به نرخ بیست درصد (۲۰%(
۳- نسبت به مازاد یک میلیارد ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال به نرخ بیست و پنج درصد (۲۵%(
نکته:
طبق تبصره ماده ۱۳۱ به ازای هر ده درصد ( ۱۰ ٪ ) افزایش درآمد ابرازی نسبت به درآمد ابرازی سال گذشته مودی یک واحد درصد و حداکثر ۵ واحد درصد از نرخهای ذکر شده کاسته می‌شود. ملاک برخورداری از این معافیت تسویه بدهی مالیاتی سال گذشته و تسلیم اظهارنامه در مهلت اعلام شده از سوی امور مالیاتی می‌باشد.
نکته مهم در مورد مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
اگر مبلغ به دست آمده از محاسبه کمتر از ماده ۸۴ باشد هیچ مبلغی نباید پرداخت نمایم اما حتما باید اظهارنامه خود را تسلیم اداره دارایی نماییم.
اما چرا باید از درآمدی که خودمان کسب کردیم کم کنیم و به دولت پرداخت کنیم در صورتی که میتوانیم خیلی راحت بدون اینکه کسی متوجه شود کار خودمان را انجام بدهیم و حتی یک ریال هم پرداخت نکنیم واقعا چرا؟
موضوع اول اینکه اگر واقعاَ قصد فعالیت به صورت رسمی را دارید و میخواهید از امتیازات و معافیت هایی که قانونگذار برای آن بخش تصویب میکند بهره مند شوید به نفع خودتان است که به تکالیف قانونی عمل کنید. زیر ممیزان مالیاتی به هر حال به سراغ شما می آیند و اگر به تکالیف قانونی عمل نکرده باشید، قانونگذار هیچ امتیاز و معافیتی برای شما قائل نخواهد شد و مهمتر از آن دچار مالیات های علی الراس و یا شبیه به آن می شوید که ممکن است بیشتر از مالیات اصلی شما باشد.
مثال محاسبه مالیات اشخاص حقیقی سال ۹۸
مثال یک
فرض کنید فردی در سال ۱۳۹۸ مبلغ ۹۵۰،۰۰۰،۰۰۰ میلیون ریال سود (فروش پس از کسر هزینه ها) داشته است در این صورت: ( اعداد به ریال ).
میزان معافیت مالیاتی در بودجه کشور در سال ۹۸ مبلغ ۳۳۰,۰۰۰,۰۰۰ریال.
- درآمد مشمول مالیات(پس از کسر معافیت) ۶۲۰،۰۰۰،۰۰۰ = ۳۳۰،۰۰۰،۰۰۰ – ۹۵۰،۰۰۰،۰۰۰
- مالیات بر اساس طبقه اول ماده ۱۳۱ ۷۵،۰۰۰،۰۰۰ = ۱۵% * ۵۰۰،۰۰۰،۰۰۰
- مالیات بر اساس طبقه دوم ماده ۱۳۱ ۱۲۰،۰۰۰،۰۰۰ = (۵۰۰،۰۰۰،۰۰۰ – ۶۲۰،۰۰۰،۰۰۰(
- ۲۴،۰۰۰،۰۰۰ = ۲۰٪ * ۱۲۰،۰۰۰،۰۰۰
- جمع کل ۹۹،۰۰۰،۰۰۰ = (۷۵،۰۰۰،۰۰۰ + ۲۴،۰۰۰،۰۰۰(
بعد از اتمام محاسبه و مشخص شدن مالیات پرداختی طبق تبصره ۲ ماده ۱۸۶ سهم اتاق بازرگانی و مبلغی معادل یک در هزار درآمد مشمول مالیات قطعی شده را از مبلغ مالیات کسر نموه و به حساب سازمان امور مالیاتی پرداخت نمود.
مثال دو
آقایان علیزاده و محمدی به نسبت مساوی مالکان یک فروشگاه می باشند . اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال ۱۳۹۸ خود را در موعد مقرر تسلیم اداره امور مالیاتی نموده اند. ( ارقام به ریال )
در آمد حاصل از فروش محصولات ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰
هزینه بازاریابی و تبلیغات ۲۰۰،۰۰۰،۰۰۰
هزینه اجاره ۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰
مطلوب است :
- محاسبه درآمد مشمول مالیات قبل از کسر معافیت؟
- محاسبه درآمد مشمول مالیات بعد از کسر معافیت؟
- مالیات پرداختی هر شریک چقدر می باشد ؟
جواب :
۱ ) در آمد مشمول مالیات ۷۰۰،۰۰۰،۰۰۰ = (۲۰۰،۰۰۰،۰۰۰+۱،۰۰۰،۰۰۰) – ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰
۲ ) معافیت مالیات درسال ۹۸ طبق ماده ۸۴ مبلغ ۳۳۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال.
طبق تبصره ۱ ماده ۱۰۱ قانون مالیات حداکتر از دو معافیت میتوانند استفاده نمایند.
مبلغ کل معافیت : ۶۶۰،۰۰۰،۰۰۰ = ۲ * ۳۳۰،۰۰۰،۰۰۰
نکته : اگر تعداد شرکا بیشتر از ۲ نفر باشد به نسبت سهم هر شریک این مبلغ معافیت بین تمامی شرکاء تقسیم می‌شود.
۳ ) ۴۰،۰۰۰،۰۰۰ = ۶۶۰،۰۰۰،۰۰۰ – ۷۰۰،۰۰۰،۰۰۰
مالیات قابل پرداخت آقای علیزاده : ۳،۰۰۰،۰۰۰=۱۵%*۲۰،۰۰۰،۰۰۰
مالیات قابل پرداخت آقای محمدی : ۳،۰۰۰،۰۰۰=۱۵%*۲۰،۰۰۰،۰۰۰
جریمه عدم تسلیم و پرداخت مالیات بر درآمد اشخاص
طبق ماده ۱۹۲، اگر اشخاص حقیقی اظهارنامه خود را تکمیل نکنند، باید ۳۰ درصد از مالیات قطعی شده را جریمه بپردازند که این جریمه ای قابل بخشش هم نیست و همچنین اگر اظهارنامه خود را برای سه سال متوالی تسلیم نکنید، مشمول مجازات می شوید که این این مجازات از زندان تا محکومیت نقدی مشخص شده است.
برای دریافت مشاوره مالی و خدمات حسابداری ، می‌توانید با مشاوران مالی و مالیاتی آفاق و ارقام ارتباط برقرار کنید
